سه راه آذری، چهل پنج متری زرند، بعد از بیست متری نیروی هوایی، ایستگاه حسینی (پل قادر)، پاساژ راهسازان، پلاک 10
شهران ، بالاتر از مسجد امام علی (ع) ، پاساژ مهدی ، بلوک 2 ،طبقه 1 ، واحد 2
جرثقیل‌ها، نقشی اساسی در بلند کردن، جابجایی و حمل و نقل اشیاء سنگین ایفا می‌کنند. از ساخت و سازهای عظیم شهری تا بارگیری کشتی‌های غول پیکر در بنادر، جرثقیل ها همواره در حال فعالیت هستند. اما این دستگاه‌های فولادی چطور کار می‌کنند و چه اجزایی باعث تحرک و قدرت آن ها می‌شوند؟ در این مقاله قصد داریم به قطعات انواع جرثقیل بپردازیم و با قطعات اصلی تشکیل‌دهنده آنها آشنا شویم.
عموم جرثقیل ها از اجزای سازنده مشخصی تشکیل شده اند. قطعات جرثقیل عبارتند از:
تنوع بالایی در انواع جرثقیل ها وجود دارد که هر کدام برای کاربردهای خاص و در شرایط مختلف طراحی و ساخته شده اند. البته باید این را در نظر داشت که تعمیر جرثقیل به قطعات آن وابستگی بسیاری دارد. اگر این قطعات با کیفیت باشند، نیازی به تعمیر مداوم جرثقیل نیست.
البته این را هم بدانید که در خرید لیفتراک، قطعات آن بر قیمت لیفتراک تاثیر گذار هستند. هر چه تولید کننده لیفتراک از قطعات بهتر و با کیفیت بالاتر استفاده کند، قیمت لیفتراک نیز بالاتر خواهد بود.
اما این مورد یک مزیت بسیار مهمی را داراست. این مزیت عدم نیاز به تعمیر لیفتراک در مدت زمان های کوتاه است. تعمیر لیفتراک در صورت استفاده از قطعات با کیفیت، می تواند در مدت زمان طولانی تری انجام شود.
در ادامه به معرفی برخی از رایج ترین انواع جرثقیل ها می پردازیم. البته باید در نظر داشته باشید که انواع مختلف دیگر جرثقیل مانند جرثقیل بندری، دریایی، بوم خشک و … نیز وجود دارند.
جرثقیل های متحرک
جرثقیل های ثابت
جرثقیل های شناور
جرثقیل های خاص
در این بخش، برخی از اصلی ترین قطعات جرثقیل ثابت را معرفی می‌کنیم. پایه جرثقیل ثابت، سازهای است که تمام وزن جرثقیل و بار آن را تحمل می‌کند. پایه‌ها می‌توانند از بتن، فولاد یا چوب ساخته شوند.
برج جرثقیل ثابت، سازهای بلند است که از پایه به سمت بالا امتداد می‌یابد و بوم جرثقیل را در خود جای می‌دهد. برج‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند. بوم جرثقیل ثابت، سازهای بلند و افقی است که از برج به سمت بیرون امتداد می‌یابد و قلاب جرثقیل را در خود جای می‌دهد. بوم‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند.
قلاب جرثقیل، وسیله‌ای است که برای بلند کردن و جابجایی بار استفاده میشود. قلاب‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند. سیستم بالابری جرثقیل ثابت، مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و قرقره‌ها است که برای بلند کردن و پایین آوردن بار استفاده میشود.
سیستم چرخشی جرثقیل ثابت، مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و چرخ‌دنده‌ها است که برای چرخاندن بوم جرثقیل به دور برج استفاده میشود. سیستم ترمز جرثقیل ثابت، مجموعه‌ای از ترمزها است که برای متوقف کردن و نگه داشتن بار در جای خود استفاده میشود.
کابین اپراتور جرثقیل ثابت، محلی است که اپراتور جرثقیل در آن می‌نشیند و جرثقیل را کنترل می‌کند. کابین اپراتور معمولاً در بالای برج جرثقیل قرار دارد. سیستم برق جرثقیل ثابت، مجموعه‌ای از موتورها، سیم‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی است که برای تأمین برق جرثقیل استفاده میشود.
سیستم ایمنی جرثقیل ثابت، مجموعه‌ای از تجهیزات و اقدامات احتیاطی است که برای جلوگیری از حوادث استفاده میشود. سیستم‌های ایمنی جرثقیل ثابت معمولاً شامل مواردی مانند آژیرهای هشدار، چراغ‌های هشدار و سوئیچ‌های قطع اضطراری است.
در ادامه، برخی از مهم ترین “قطعات جرثقیل” متحرک را معرفی می‌کنیم:
شاسی جرثقیل متحرک، سازهای است که تمام وزن جرثقیل و بار آن را تحمل می‌کند. شاسی‌ها می‌توانند از فولاد یا آلومینیوم ساخته شوند.
موتور جرثقیل متحرک، نیروی لازم برای حرکت جرثقیل و بلند کردن بار را تأمین می‌کند. موتورها می‌توانند دیزلی، بنزینی یا الکتریکی باشند.
سیستم انتقال قدرت جرثقیل متحرک، مجموعه‌ای از گیربکس‌ها و شفت‌ها است که نیروی موتور را به چرخ‌ها و سیستم بالابری منتقل می‌کند.
چرخ‌ها جرثقیل متحرک، به آن امکان حرکت در سطوح مختلف را می‌دهند. چرخ‌ها می‌توانند از فولاد یا لاستیک ساخته شوند.
بوم جرثقیل متحرک، سازهای بلند و افقی است که از برج به سمت بیرون امتداد می‌یابد و قلاب جرثقیل را در خود جای می‌دهد. بوم‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند.
قلاب جرثقیل، وسیله‌ای است که برای بلند کردن و جابجایی بار استفاده میشود. قلاب‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند.
سیستم بالابری جرثقیل متحرک، مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و قرقره‌ها است که برای بلند کردن و پایین آوردن بار استفاده میشود.
سیستم چرخشی جرثقیل متحرک، مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و چرخ‌دنده‌ها است که برای چرخاندن بوم جرثقیل به دور برج استفاده میشود.
سیستم ترمز جرثقیل متحرک، مجموعه‌ای از ترمزها است که برای متوقف کردن و نگه داشتن بار در جای خود استفاده میشود.
کابین اپراتور جرثقیل متحرک، محلی است که اپراتور جرثقیل در آن می‌نشیند و جرثقیل را کنترل می‌کند. کابین اپراتور معمولاً در بالای برج جرثقیل قرار دارد.
سیستم برق جرثقیل متحرک، مجموعه‌ای از موتورها، سیم‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی است که برای تأمین برق جرثقیل استفاده میشود.
سیستم ایمنی جرثقیل متحرک، مجموعه‌ای از تجهیزات و اقدامات احتیاطی است که برای جلوگیری از حوادث استفاده میشود. سیستم‌های ایمنی جرثقیل متحرک معمولاً شامل مواردی مانند آژیرهای هشدار، چراغ‌های هشدار و سوئیچ‌های قطع اضطراری است.
جرثقیل‌های شناور انواع مختلفی دارند، اما اجزای اصلی جرثقیل شناور مشابه است. شناور جرثقیل شناور، سازهای است که جرثقیل را روی آب نگه می‌دارد. شناورها می‌توانند از جنس فولاد، بتن یا چوب باشند. پایه جرثقیل شناور، سازهای است که تمام وزن جرثقیل و بار آن را به شناور منتقل می‌کند. پایه‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند.
برج جرثقیل شناور، سازهای بلند است که از پایه به سمت بالا امتداد می‌یابد و بوم جرثقیل را در خود جای می‌دهد. برج‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند. بوم جرثقیل شناور، سازهای بلند و افقی است که از برج به سمت بیرون امتداد می‌یابد و قلاب جرثقیل را در خود جای می‌دهد. بوم‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند.
قلاب جرثقیل، وسیله‌ای است که برای بلند کردن و جابجایی بار استفاده میشود. قلاب‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند. سیستم بالابری جرثقیل شناور، مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و قرقره‌ها است که برای بلند کردن و پایین آوردن بار استفاده میشود.
سیستم چرخشی جرثقیل شناور، مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و چرخ‌دنده‌ها است که برای چرخاندن بوم جرثقیل به دور برج استفاده میشود. سیستم ترمز جرثقیل شناور، مجموعه‌ای از ترمزها است که برای متوقف کردن و نگه داشتن بار در جای خود استفاده میشود.
کابین اپراتور جرثقیل شناور، محلی است که اپراتور جرثقیل در آن می‌نشیند و جرثقیل را کنترل می‌کند. کابین اپراتور معمولاً در بالای برج جرثقیل قرار دارد. سیستم برق جرثقیل شناور، مجموعه‌ای از موتورها، سیم‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی است که برای تأمین برق جرثقیل استفاده میشود.
جرثقیل‌های مغناطیسی نوعی جرثقیل هستند که برای بلند کردن و جابجایی بارهای فلزی از آهنربا استفاده می‌کنند. این جرثقیل‌ها در صنایع مختلفی مانند فولادسازی، بازیافت و ساخت و ساز کاربرد دارند.
جرثقیل‌های مغناطیسی از قطعات مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام وظایف خاص خود را دارند. در این جدول، به مقایسه وظایف برخی از قطعات اصلی این جرثقیل‌ها می‌پردازیم.
| قطعه | وظیفه |
| آهنربا | بلند کردن و جابجایی بارهای فلزی |
| سیم پیچ | ایجاد میدان مغناطیسی برای جذب بار |
| منبع تغذیه | تامین برق سیم پیچ |
| کنترل کننده | تنظیم قدرت میدان مغناطیسی |
این جرثقیل‌ها به جای قلاب از یک پمپ بتن و یک لوله بلند برای انتقال بتن به محل مورد نظر استفاده می‌کنند. اجزای تشکیل دهنده جرثقیل های بتن ریز عبارتند از:
شاسی: شاسی جرثقیل بتن‌ریز سازهای است که تمام وزن جرثقیل و بار آن را تحمل می‌کند. شاسی‌ها می‌توانند از فولاد یا آلومینیوم ساخته شوند.
موتور: موتور جرثقیل بتن‌ریز نیروی لازم برای حرکت جرثقیل و پمپاژ بتن را تأمین می‌کند. موتورها می‌توانند دیزلی، بنزینی یا الکتریکی باشند.
سیستم انتقال قدرت: سیستم انتقال قدرت جرثقیل بتن‌ریز مجموعه‌ای از گیربکس‌ها و شفت‌ها است که نیروی موتور را به چرخ‌ها و سیستم پمپاژ بتن منتقل می‌کند.
چرخ‌ها: چرخ‌ها جرثقیل بتن‌ریز به آن امکان حرکت در سطوح مختلف را می‌دهند. چرخ‌ها می‌توانند از فولاد یا لاستیک ساخته شوند.
بوم: بوم جرثقیل بتن‌ریز سازهای بلند و افقی است که از برج به سمت بیرون امتداد می‌یابد و لوله بتن‌ریز را در خود جای می‌دهد. بوم‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند.
لوله بتن‌ریز: لوله بتن‌ریزی وسیله‌ای است که برای انتقال بتن از پمپ به محل مورد نظر استفاده میشود. لوله‌ها می‌توانند از فولاد یا پلاستیک ساخته شوند.
پمپ بتن: پمپ بتن وسیله‌ای است که برای پمپاژ بتن از مخزن به لوله بتن‌ریز استفاده میشود. پمپ‌ها می‌توانند از نوع هیدرولیکی یا الکتریکی باشند.
سیستم بالابری: سیستم بالابری جرثقیل بتن‌ریز مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و قرقره‌ها است که برای بلند کردن و پایین آوردن بوم استفاده میشود.
سیستم چرخشی: سیستم چرخشی جرثقیل بتن‌ریز مجموعه‌ای از موتورها، گیربکس‌ها و چرخ‌دنده‌ها است که برای چرخاندن بوم جرثقیل به دور برج استفاده میشود.
سیستم ترمز: سیستم ترمز جرثقیل بتن‌ریز مجموعه‌ای از ترمزها است که برای متوقف کردن و نگه داشتن بوم در جای خود استفاده میشود.
کابین اپراتور: کابین اپراتور جرثقیل بتن‌ریز محلی است که اپراتور جرثقیل در آن می‌نشیند و جرثقیل را کنترل می‌کند. کابین اپراتور معمولاً در بالای برج جرثقیل قرار دارد.
سیستم برق: سیستم برق جرثقیل بتن‌ریز مجموعه‌ای از موتورها، سیم‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی است که برای تأمین برق جرثقیل استفاده میشود.
شناخت اجزای اصلی جرثقیل‌ها و نحوه عملکرد آنها، برای استفاده ایمن و کارآمد از آنها ضروری است. در این مقاله، به معرفی اجزای اصلی انواع مختلف جرثقیل‌ها، از جمله جرثقیل‌های ثابت، متحرک، شناور، مغناطیسی و بتن‌ریز پرداختیم. همچنین، به نکاتی در مورد هر نوع جرثقیل اشاره کردیم.
در پایان، لازم به ذکر است که جرثقیل‌ها باید به طور منظم بازرسی و نگهداری شوند تا از عملکرد ایمن آنها اطمینان حاصل شود. اپراتورهای جرثقیل نیز باید آموزش‌های لازم را دیده باشند و از تمام دستورالعمل‌های ایمنی مربوط به کار با جرثقیل‌ها پیروی کنند.
